Stanowisko Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego dot. konieczności dalszego poszerzania dostępu pacjentów z chorobami reumatycznymi do innowacyjnych terapii

Data publikacji:
27 września 2021

Polskie Towarzystwo Reumatologiczne informuje, że w trakcie ostatniej kadencji ZG PTR (2017-2021), dzięki dobrej współpracy z Ministerstwem Zdrowia i Narodowym Funduszem Zdrowia, dostęp pacjentów z chorobami reumatycznymi do skutecznych terapii znacząco się poprawił. Polskie Towarzystwo Reumatologiczne wierzy, że obecna kadencja w latach 2021-2024 będzie równie korzystna dla chorych.

W ramach programów lekowych pacjenci mają dostęp, zarówno do innowacyjnych leków biologicznych, jak i biologicznych leków biopodobnych charakteryzujących się podobną skutecznością i profilem bezpieczeństwa jak leki referencyjne. Dodatkowo pacjenci z RZS i ŁZS mają dostęp do innowacyjnych leków syntetycznych z grupy inhibitorów JAK.

Ponadto w 2020 i 2021 roku, zgodnie z propozycjami Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego i konsultanta krajowego w dziedzinie reumatologii, zmienione zostały istotnie kryteria programów lekowych dla pacjentów z RZS, MIZS, ŁZS, ZZSK i SpA, tak, że obecnie w co raz większym stopniu odpowiadają rekomendacjom i aktualnej wiedzy medycznej. Wprowadzone zmiany pozwalają na:

  • szybkie włączenie terapii po nieskuteczności leczenia klasycznego,
  • wczesne włączenie terapii w stopniu aktywności zgodnie z rekomendacjami,
  • osiągnięcie trwałego efektu terapii,
  • optymalizacje dawkowania w trakcie przewlekłej terapii

  • szybki powrót do terapii w przypadku nawrotu aktywnej choroby.

Nastąpiła także poprawa wyceny świadczeń ambulatoryjnych w programach lekowych poprzez wprowadzenie nowej wizyty przyjęcia pacjenta raz na 3 m-ce oraz zastosowanie współczynników korygujących dla rozliczania świadczeń i diagnostyki w przypadku części leków. Uproszczone zostało także funkcjonowanie SMPT, co przekłada się na mniejsze obciążenie pracą biurokratyczną lekarzy.

Kolejne najpilniejsze potrzebne zmiany w opisie programów lekowych zgodne z propozycjami Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego aktualnie obejmują:

  • umożliwienie pacjentom z RZS kwalifikacji do programu od stopnia umiarkowanej aktywności choroby (DAS28 >3,2 lub DAS >2,4),
  • skrócenie czasu nieskutecznego leczenia dwoma lekami z grupy NLPZ u pacjentów z ZZSK, osiową postacią ŁZS i SpA oraz u pacjentów obwodową postacią ŁZS i SpA z zapaleniem przyczepów ścięgnistych do 4 tygodni łącznie,
  • wprowadzenie zapisu mówiącego o tym, że zmiana skutecznej terapii na inną refundowaną w programie z powodu planów prokreacyjnych/ciąży/karmienia piersią nie oznacza utraty linii leczenia i umożliwia powrót do stosowanego przed zmianą leku decyzją lekarza prowadzącego,
  • zmianę kryteriów kwalifikacji dla dzieci z MIZS uwzględniających najnowsze rekomendacje i klasyfikacje MIZS oraz zarejestrowane wskazania, w tym poszerzenie dostępu do skutecznych terapii w szczególnie ciężkiej układowej postaci MIZS.

Pacjenci z zapalnymi chorobami reumatycznymi czekają ponadto na kolejne pozytywne decyzje refundacyjne ministra zdrowia, które mogą dla części z nich stanowić jedyną skuteczną terapię pozwalającą na uzyskanie remisji choroby i poprawę jakości życia. Wszystkie leki we wszystkich programach powinny być dostępne dla pacjentów zarówno w pierwszej, jak i kolejnych liniach leczenia. Ponadto w przypadku pacjentów z nieradiograficzną postacią SpA wszystkie leki refundowane w programie powinny być dostępne, zarówno w postaci osiowej, jak i obwodowej. W przypadku, jeśli dany lek zarejestrowany jest w różnych dawkach z uwagi na bezpieczeństwo terapii, każda z tych dawek powinna być refundowana.

Polskie Towarzystwo Reumatologiczne ma nadzieję, że w nadchodzących miesiącach i latach refundacją objęte zostaną oczekiwane przez pacjentów i lekarzy następujące leki w następujących wskazaniach:

  • baricytynib (inhibitor JAK2) – RZS (druga i kolejne linie leczenia, dawka 4 i 2 mg),
  • upadacytynib (inhibitor JAK1) – RZS, ZZSK i ŁZS,
  • sekukinumab (inhibitor IL-17) – osiowa i obwodowa postać SpA,
  • iksekizumab (inhibitor IL-17) – ZZSK oraz w osiowa i obwodowa postać SpA,
  • guselkumab (inhibitor IL-23) – ŁZS
  • anakinra (inhibitor receptora IL-1) – postać układowa MIZS i ch. Stilla u dorosłych,
  • canakinumab (inhibitor IL-1 beta) – postać układowa MIZS i ch. Stilla u dorosłych,
  • nintedanib (inhibitor kinaz tyrozynowych, lek antyfibrotyczny) – ch. śródmiąższowa płuc związana z twardziną układową (SSc-ILD) oraz ch. śródmiąższowa płuc o fenotypie postępującym z włóknieniem (ILD-PF) w przebiegu chorób układowych tkanki łącznej, w tym RZS.

Dostosowanie kryteriów programów lekowych do rekomendacji oraz obejmowanie refundacją kolejnych terapii jest równie ważne, jak poprawa finansowania świadczeń w programach lekowych. Polskie Towarzystwo Reumatologiczne postuluje zmianę modelu opieki ambulatoryjnej w programach lekowych czyli wprowadzenie rocznego ryczałtu ambulatoryjnego oraz premiowanie świadczeniodawców, u których opieka ambulatoryjna dominuje nad innymi rodzajami świadczeń.

Ponadto należy kontynuować merytoryczne prace dot. dostępności wszystkich leków stosowanych aktualnie w programach lekowych w refundacji otwartej. Głównym beneficjentem takich zmian powinien być pacjent. Należy dołożyć wszelkich starań, żeby taka zmiana była bezpieczna dla chorych i paradoksalnie nie ograniczała im dostępu do opieki zdrowotnej w porównaniu do leczenia w ramach programów lekowych.

W celu umożliwienia refundacji leków, stosowanych obecnie w ramach programów lekowych, także w lecznictwie otwartym w aptekach ogólnodostępnych w tych samych wskazaniach, zmiany wymaga definicja programu lekowego. Polskie Towarzystwo Reumatologiczne przesłało do Ministerstwa Zdrowia propozycję konstruktywnych zmian w ustawie refundacyjnej, umożliwiających poszerzenie dostępu pacjentów do terapii biologicznych, poprzez udostępnienie ich w aptekach ogólnodostępnych w bezpiecznym dla pacjentów systemie hybrydowym.

Polskie Towarzystwo Reumatologiczne będzie nadal aktywnie uczestniczyć w pracach nad poprawą dostępności pacjentów do leczenia w kolejnych latach wierząc, że nasza pomoc merytoryczna, w tym wiedza systemowa, jest istotna dla regulatora przy podejmowaniu decyzji ważnych dla zdrowia i życia pacjentów.

dr Marcin Stajszczyk Przewodniczący Komisji ds. Polityki Lekowej Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego

prof. Marek Brzosko Przewodniczący Komisji ds. Polityki Zdrowotnej Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego

prof. Włodzimierz Samborski Prezes Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego